Konuşmasına Kur'an'ın konusunun insan olduğunun; insanın yeryüzüne inen bir ayet bir işaret olduğunun ve Allah'ın vahyi insan için indirdiğinin altını çizerek başlayan Cemile Öz, daha sonra sunumunda özetle şunları anlattı:

Kur'an'da Allah-İnsan İlişkisi

İnsanı yaratan ve ona yüksek bir değer veren Yüce Allah, onu başıboş bırakmamış, dünya yaşamında ona çeşitli görevler vermiştir. Bu görevlerden birisi de insanın kendini yaratan Yüce Allah'a karşı ibadet ve şükür duygusu içinde bulunmasıdır. İbadetler, insanın ruhunu yükselten, insana insani özelliklerini kavratıp yaşatan davranışlardır. İbadetler, insanın Allah'la ilişki kurma ihtiyacının bir göstergesidir.

İnancımıza göre ibadet, inandığımız ilkelerin günlük yaşamda yerine getirilmesidir. Bu yolla kişi Yüce Allah'a bağlılığını her an canlı tutma olanağı bulur. Böylece insan yücelir. Yüce Allah; "Ben cinleri ve insanları ancak bana ibadet etsinler diye yarattım" (Zariyat/56) buyurmaktadır.

İnsanın Allah ile ilişki kurma biçimlerinden biri de duadır. Dua, hem iman hem ibadet hem de ahlak kuralıdır. Mü'min, günlük ibadetlerin her safhasında Allah'a dua ediyor olmaktadır. Müslümanın düşünce, hareket ve davranışlarında hep bir edep içinde bulunması duaya dahildir.

Kur'an'da İnsanın İnsanla İlişkisi

Her insanın bir kişisel, bir de toplumsal yönü vardır. İnsan toplum halinde yaşamak zorunda olan sosyal bir varlıktır. Kur'an, toplum yaşamının önemine ve gereğine değinerek ahlaklı ve ideal bir toplumun nasıl oluşturulabileceğinin yöntemlerini açıklar. Birliğin sağlanması, kesinlikle ayrılığa meydan verilmemesi ve toplumsal ahlakın sağlanması onun başta gelen ilkelerindendir.

Kur'an, toplumu oluşturan bireylerin güzel ahlaklı ve kendi aralarında uyumlu olmalarını ister. Verilen sözde durmayı, hayırlı işlerde yardımlaşmayı, yakınları ziyaret etmeyi, komşulara iyi davranmayı, insanların ayıplarını örtmeyi, insanlar arasında barışı sağlamayı, doğru ve dürüst davranmayı, hastaları ziyaret etmeyi, zekat ve sadaka gibi yollarla fakirleri gözetmeyi, çevreyi korumayı ister.

İnsanları aldatmayı, hırsızlık yapmayı, yalan söylemeyi, adam öldürmeyi, zulmü, zulme rıza göstermeyi, zina etmeyi, ayıp araştırmayı, dargınlığı, cimriliği, dedikoduyu, haksızlık ve adaletsizliği, kin beslemeyi, ikiyüzlülük yapmayı vb. durumları da yok etmeye çalışır.

Peygamberimiz müslüman toplumu bir duvara benzetmiştir. Duvarı oluşturan tuğlalar nasıl birbirlerini sıkı bir şekilde tutuyorlarsa toplumu oluşturan bireyler de birbirlerine destek olmalıdırlar.

Kur'an'da İnsan-Evren İlişkisi

İslam dini insanı yeryüzünde yaşayan bütün canlıların üstünde, sorumlu ve mükemmel bir varlık olarak değerlendirir. İnsanı üstün şekilde yaratan Allah, verdiği nimetleri ve olanakları doğru yerlerde kullanması durumunda insanı daha üst derecelere eriştireceğini vaad etmiştir.

Kur'an, bizleri çeşitli sorular sormaya teşvik eder. Kur'an, bu sorularla bizleri insan ve evren üzerinde düşünmeye çağırır. Gerek üzerinde yaşadığımız dünya, gerekse onu kuşatan evren, bizleri birçok soru üzerinde dikkatle düşünmeye yöneltir.

Kur'an, çeşitli ayetlerde insanlara bazı işaretler verildiğini belirtmiştir. Yeryüzünün dağlarında, denizlerinde, ağaçlarında, bitkilerinde, madenlerinde ve canlılarında Allah'ın kudret ve birliğine kanıt olan ayetler vardır; 'Kesin olarak inananlar için yeryüzünde işaretler vardır.' (Zariyat 20) 'Ufuklarda (yer ve göklerde) ve kendi nefislerinde insanlara ayetlerimizi göstereceğiz ki Kur'an'ın gerçek olduğu onlara iyice belli olsun' (Fussilet/53)"

Seminer Programı soru-cevap bölümünün ardından sona erdi.